Sign in or register
for additional privileges

Recovering Yiddish Culture in Los Angeles

Caroline Luce, Author

You appear to be using an older verion of Internet Explorer. For the best experience please upgrade your IE version or switch to a another web browser.

Moyshe-Leyb Halpern: Los Angeles

Los Angeles - Los Angeles
Appeared in Der vokh (1929).
Translated by Dr. Julian Levinson

At the concert of a Wunderkind, I was exhausted
By the whining of an old fiddler
Whose rheumatism is so bad,
He can hardly hold his bow.

To keep himself calm, he’s made a decision:
Keep playing, keep hoping.
And this reminds me of my fate,
Which is so frightful, it keeps me up nights.

I came out to this tropical land,
A sick man in search of a cure,
Only to be sliced into pieces
Like honey-cake dished out at a party.

I try to keep still, like a feather
Pushed by the wind of a broken fan.
And above I see black dirt — and everywhere red
Like chimneys over rooftops.

Like a boy at a summer farm, I look for
A tree with a few ripe cherries,
But they send me old tailors who take measurements
Like village clerks cutting shrouds for the dead.

In my sorrow, I await an encouraging word,
As if through a window darkened with bars,
While they . . . like children with noisemakers on Purim,
Spread secrets from ear to ear.

The men look sickly and gaunt,
Though one is richer than the next,
And the women in velvets and silks — and paunches
Like sausages hooped round the waist.

The shoemaker takes his seat
And watches the women displaying their feet.
But I peer like the attendant in a ritual bath,
Who clenches her eyes like a hen.

The murderer’s feet are bound in chains
(He was born to a crooked life, it seems);
While the poet assumes his modest flirt
With reclining women, their legs spread wide.

It’s improper for me to throw myself
To the watery depths like a sack filled with dogs,
Though there’s a group of bespectacled folk
Who call me, insistently, “misanthrope.”

And my consort, her blood still fresh,
Persists in her latest campaign:
“It is truly rude, ” she says,
“To gaze beneath their shirts like that.”

But the tongue does not blow like wind
Spinning blades of an old mill,
And sadness is not an infant in a crib,
Calmed by gentle words.

And should you eat a home-cooked meal, she says,
You’ll be strong well into your dotage;
And when you shiver at night,
Wrap yourself in a nice, warm scarf.

Out on the street, a blind man asks:
“Where shall I find a guide for the blind?”
But you don’t have to wait until Sabbath eve
To scrub your head until it’s clean.

There’s no star in heaven, she says, that shines
As brightly as the woman you watch
On Sunday evenings, under a dim lamp,
Bent over her work, darning a sock.

What is true is true. When I hear her speak
Everything is perfectly clear,
Why, for instance, they become hostile
When I dance with her – once in a blue moon.

As it is written: you may not parade
before her with a woman younger than she,
They’ll have you gnawing at stale bread
As fresh rolls are passed before you.

They keep themselves from spoiled meat,
Which becomes poison in the belly,
And the lotions they apply to impersonate the young –
Well, you’ll just have to put up with that.

My wife holds forth, like an angel sent from heaven
To shield me from the plague.
“To suffer,” she says, “is in any case better
Than to reach the end of all suffering.”

And life gives birth to benevolence,
Even in the cruelty of women,
Even at night when they hide their tears,
Like holy men sobbing during Ne’ila.

You simply cannot, she says at last,
Demand of the mirror what isn’t there,
And it’s nobody’s fault
If we look for rainbows everywhere.
.
לאָס-אַנדזשעלעס
(1929) פֿון דער וואָך

באַם קאָנצערט פֿון אַ וווּנדערקינד האָט פֿאַרמאַטערט
.דאָס געוויין פֿון אַ קלעזמער אַן אַלטן
ער האָט רומאַטיזם אַזוי, אַז ער קען שוין
.קיין פֿידל אין האַנט ניט האַלטן

;נאָר צו טרייסטן זיך -- האָט ער געזאָגט, ר׳עט נאָך שפּילן
.ער הערט ניט צו האָפֿן
,און דאָס האָט מיך דערמאָנט אָן מײַן אייגן גורל
.וואָס לאָזט מיך קיין נעכט ניט שלאָפֿן

געקומען אַהער אין דער וואַרעמער געגנט
,א קראַנקער זיך דאָ צו היילן
און מען שנײַדט מײַן לייב אַזוי ווי לעקאַך
.אויף אַ שמחה אויסצעטיילן

איך בין שטיל, דאַכט זיך, ווי אין ווינט אַ פֿעדער
,פֿון אַ צעריסענעם פֿעכער
און זיי איבער מיר קויט-שוואַרצע און רויטע
.ווי קוימענעס איבער די דעכער

איך זוך ווי אַ קינד אויף דאַטשע אַ בוימל
,מיט קאַרשן עטלעכע רויטע
און זיי שיקן מיר זקנות מיך צו מעסטן
.ווי קהל תּכריכים אויף טויטע

איך וואַרט ווי דורך אַ פֿענצטער מיט גראַטעס
,אויף אַ טרייסטוואָרט אין מײַן טרויער
,און זיי -- ווי קינדער מיט פּורים-גראַגערס
.מיט סודות פֿון אויער צו אויער

זייער מאָנען, דאַכט זיך, אויסגעדאַרטע
,כאָטש איינער פֿון צווייטן רײַכער
,און זיי -- דורך סאַמעט און זײַדנס -- מיט קנייטשן
.ווי מיט וווּרשטן אַרום די בייכער

-- זעץ אַ שוסטער אַנידער צווישן פֿרויען
.זעט ער שיך ווען ער זיצט געבויגן
:איך זע ווי אין מרחץ אַ טוקערן אייביק
.בײַלן מיט הינעראויגן

-- אַ מערדער -- אַזוי געבוירן אפֿשר
,בינדט מען די פֿיס אין קייטן
,און אַ דיכטער לאָזט מען זיך חנ׳דלען מיט פֿרויען
.וואָס זיצן מיט שויס צעשפּרייטן

מיר איז רעכט ניט איינמאָל אַליין זיך צו וואַרפֿן
,ווי אַ זאַק מיט הינט אין וואַסער
און פֿאַראַנען לײַט אַזוינע מיט ברילן
.וואָס רופֿן מיך מענטשנהאַסער

,נאָר מײַן פֿרײַנדין, -- דאָס בלוט דאָס יונגע
.קריגט זיך און גיט זיך ניט אונטער
מען דאַרף טאַקע -- זאָגט זי -- ניט קוקן אפֿשר
.ביז אונטער׳ן העמד אַרונטער

נאָר די צונג איז ניט קיין ווינט -- זי זאָל דרייען
,די פֿליגל פֿון אַלטע מילן
און אומגליק איז ניט קיין קינד אין וויגל
.וואָס לאָזט זיך מיט רייד פֿאַרשפּילן

.און וואָלט מען אין צײַט -- זאָגט זי -- וועטשערע קאָכן
,קען מען שיין זײַן אויך אויף דער עלטער
און זאָל מען זיך אָנטאָן אַ שאַל אויב סע דראָזשעט
.פֿאַרנאַכט ווען די לופֿט ווערט קעלטער

און פֿרעגט זיך אין דרויסן אַ בלינדער -- צו וועמען
?קען מען אונטערפֿירן דעם בלינדן
און דעם קאָפּ זיך צו וואַשן דאַרף מען ניט וואַרטן
.ביז פֿרײַטיק פֿאַר שבת-ליכט-צינדן

און קיין שטערן אין הימל -- זאָגט זי -- לויכט ניט
,ווי אַ פֿרוי אַזאַ פֿאַר די אויגן
ווען מען זעט זי זונטיק בײַנאַכט בײַ אַ לעמפּל
.צו אַ שקאַרפּעטקע צוגעבויגן

און וואָס וואָר איז וואָר. ווען איך הער זי ריידן
,ווערט מיר שוין קלאָר אינגאַנצן
פֿאַר וואָס מען איז בייז, ווען מען זעט מיך מיט איר
.אַמאָל אין אַ יובֿל טאַנצן

מען טאָר -- ווי געשריבן שטייט -- ניט װײַזן
.קיין אינגערס פֿון איר, פֿאַר דער אישה
זיי הייסן דיך גריזשען ברויט פֿאַרעלטערטס
.באַ אַ מולטער מיט בולקעס פֿרישע

זיי היטן אַליין זיך פֿאַר פֿלייש פֿאַרעלטערטס
,וואָס קען ווערן סם אין מאָגן
און די שמירעכץ אויף זיי, אונדז צו נאַרן מיט יוגנשאַפט
.דאַרף מען לײַדן און איבערטראָגן

נאָר מײַן פֿרוי -- ניט אַנדערשט אַ מלאַך פֿון הימל
.געשיקט, מיך קראַנקן צו היטן
צו לײַדן -- זאָגט זי -- איז אַלץ נאָך בעסער
.ווי צו האָבן שוין איבערגעליטן

און דאָס לעבן גייט צוקינד מיט גוטסקייט
,אין דער בייזקייט פֿרויען אַפֿילו
,און באַנאַכט ווען מען זעט ניט וויינען זיי אפֿשר
.ווי אַ צדיק יום-כּפּור צו נעילה

מען קען דאָך ניט -- זאָגט זי -- מאָנען באַם שפּיגל
.וואָס מען זעט ניט מיט די אויגן
און ס׳איז ניט זייער שולד וואָס מיר זוכן אייביק
.אין אַלצדינג רעגנבויגן
Comment on this page
 

Discussion of "Moyshe-Leyb Halpern: Los Angeles"

Add your voice to this discussion.

Checking your signed in status ...

Previous page on path Moyshe-Leyb Halpern, page 2 of 4 Next page on path