Türk Romanında Yazar ve Başkalaşım
Citation:
Parla, Jale. Türk Romanında Yazar Ve Baskalasım. Istanbul: Iletisim, 2012. Print.
Contents:
1) Denetlenmemiş Değişim Başklaşımdır
2) Tehlikeli Yönelişler - Ahmet Mithat'tan Ahmet Hamdi Tanpınar'a Yazar Figürasyonu
3) İki Yazar Bir Melez - İhsan, Mümtaz, Hayri İrdal
Saatler Ayarlarma Enstitüsü
4) Bohemya ve Distopyadan Başkalaşım İmgeleri: Atay, Karasu, Tekin, Burak, Toptaş
Başkalaşmış bedenşerde yazının kayıtları
5) Orhan Pamuk'un Romanlarında Arayış ve Başkalaşım
6) Sonuç
Author:
1945'te İstanbul'da doğdu. 1964'te Arnavutköy Amerikan Koleji'ni, 1968'de Robert Kolej'in Karşılaştırma Edebiyat Bölümü'nü bitirdi. 1978´de Harvard Üniversitesi'nden anadalı İngiliz Edebiyatı, yandalları Fransız ve Alman Edebiyatları olmak üzere Karşılaştırmalı Edebiyat doktorası aldı. 1976-2000 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü'nde öğretim üyeliği yaptı. Bilgi Üniversitesi'nde Karşılaştırmalı edebiyat Bölümü'nde öğretim üyesidir.
Context:
In the tradition of Turkish novels, the writer and writer-hero have occupied a central location.
Interview between Jale Parla and Kemal Varol:
"Türk roman geleneğinde yazar figürü aydın figürünün bir çeşidi, türevi olarak görülmüş ve yazarlığın işlevi aydın olmanın gerektirdiği toplumsal bilinç ve misyon çerçevesinde değerlendirilmiştir."
"Başkalaşım arzusu diye tanımladığım yazınsal stratejiyi Türkiye’de yaşanmış çok hızlı ve çoğunlukla travmatik değişim süreçleriyle ilişkilendiriyorum."
Thesis:
Jale Parla Türk romanında, başkişileri şair ve yazar olan, Künstlerromanları (sanatçı romanları) incelediği bu çalışmasında; başarılı, hem edebi rolüyle hem de entelektüel önderlik vasıflarıyla mükemmel yazarlar ve 19. yüzyıldan başlayarak romanda çok sık rastladığımız anti-kahramanlara tekabül eden başarısız ve yarım yazar kahramanlara bakıyor. İkinci türe ağırlıklı olarak odaklanan ve Ahmet Mithat, Tanpınar, Oğuz Atay, Bilge Karasu, Latife Tekin, Sevim Burak, Hasan Ali Toptaş ve Orhan Pamuk’un romanlarında değişimin değil, topyekûn bir başkalaşımın izini süren çalışma; bir anlamda; marjinal, aciz ve yenik olan bu kahramanların; egemen değerleri ters yüz eden, bu değerleri oluşturan siyasi ve ideolojik yapıları irdeleyip yadsıyan ve aynı anda da estetik alanın sınırlarını zorlayan kahramanlar oldukları tespitinde bulunarak eleştirel alanda yepyeni bir pencere açıyor.
Methodology:
Key Terms:
başkalaşım - çok hızlı değişim süreçlerinin yarattığı şok dalgalarının bilinçteki izdüşümleri
Criticisms and Questions:
Notes:
1) Denetlenmemiş Değişim Başklaşımdır
-two types of writer characters: the complete and idealized successful writer, and the unsuccessful failure marginalized incapable writer anti-heros
- the weak and ineffectual writer figure begins with Ahmet Cemil, Mai ve SIyah being Turkish lit's first "kuntslerroman"
- reasons why Servet-i Funun was pessimist decadance: military defeats, end of empire, censorship and a despotic regime.
2) Tehlikeli Yönelişler - Ahmet Mithat'tan Ahmet Hamdi Tanpınar'a Yazar Figürasyonu
- Ahmet Midhat novels often centered completely around the authorial voice, Müşahedat for example, also had a famous habit of using the prefaces as stage for pontification, talked about the role of the novel as an art form. (see Fatih Altuğ: Müşahedat'ta bakış, ses ve çiftdeğerlilik)
-Mai ve Siyah starts the late 19th century look at feckless writers (serialized in 1896-97), sought to imitate the French decadent movement, created a debate about decadence in the Turkish context:
1) new style of language was written as though meant to not be understood
2) foreign values, might as well have stayed written in French
3) European themes and concerns, nothing nationalist about it)
4) overly ornate and obscure language (Emil Birol especially emphasizes this)
-anxiety over language's ability to represent modern life was a question of modernity
-those who saw language as a way to reach the people: Ahmet Midhat, Ziya Paşa, Namık Kemal) saw Servet-i Funun as betraying art's purpose: Sanat dili vs. İletişim Dili)
-This debate over language and Servet-i Funun would continue until the founding of the Republic. Decadent literature would then be used as a slang term for ideological purposes.
- A particular flashpoint in the fight over decadence was the publication of Tevfik Fikret's poetry book "Le Dans Serpantin", especially because it was a poetry which suggested metamorphosis.
- one of the sure signs of modernist literature is the desire for metamorphosis.
Mai ve Siyah
- Mavi represents (not only for this novel) the unrealized but never abandoned aesthetic ideal.
- The novel is a kind of aesthetic manifesto. In the end, Ahmet Cemil betrays art for money, for low art, for survival.
- It is also a novel about how capitalism gets in the way of art. Ahmet Cemil is not only the figure of a failed tradesman, but a symbol of how socio-economic changes were alienating to the modernist artist.
-The novel should be read as the literary suicide of a failed artist (a theme which will later be picked up by Tanpinar and Atay)
Yakup Kadri Osmanoğlu
-showed how the only goal for which an artist should unite with people is for the purpose of nationalism (Kiralik Konak, Sodom ve Gomore and Ankara)
Kiralik Konak - Seniha is a character created to portray a person obsessed with decadence, obsessed with latest European fashions, surrounded by the language of servet-i funun, which effects her emotional world. Semiha needs to find a way to escape the dead-end of decadent art, and that ends up being nationalism. The language to go with that will be the national literary language.
-in Sodom and Gomore the dandy figure is converted into a foreign spy and traitor.
-His novel Ankara depicts a futuristic cityscape as Kemalist Utopia. (See Dilek Yalçın). It's protagonist is named Neş'et Sabit and he turns from the decadent poison to become a nationalistic hero, a strong man and a wonderful writer.
-Turkey’s aciz and eksik writers begin with Ahmet Cemil
-Mai ve Siyah is the first kuntsroman
- Reasons for the feelings of decadence in the servet-i funun artists’ works: military defeat, the collapse of empire, financial inflation, tyrannical government and censorship.
-Tevfik Fikret’s “le dans serpetin” asks as a motif for the transformations of the era.
-The writer has two choices when faced with change: try to control it, or metamorphosize and join in with the change. Lacking writers almost always choose the second option.
-Ahmet Mithat is the kind of using prefaces to unique ends. Claimed to be above contradiction
-Ahmet Mithat accused Mai ve Siyah of being decadent, said it was foreign to national values, said it’s language was “frenk mali”, used thick descriptions and extended sentences.
-Modernism’s trademark is the accusations and anxiety over changing language’s ability to capture reality.
-Turkish writers will clash over artistic language and communicative language. Also the fear of losing individuality.
-Decadence of servet-i funun will later be demonized by the nationalist literati’s as being foreign and bad.
-Modernist lit wants to metamorhosize.
The Blue: the search for truly original literature, a pursued but unrealizable aesthetic ideal.
-Mai ve Siyah also shows the commodification of literature.
-The literary suicide of a failed writer in mai ve siyah is repeated in Tanpinar, and Atay.
-Yakup Kadri is all about the nationalist attempt to wed the true writer with the true people.
-Seniha in the novel Kiralik Konak is a character who starts out from a decadent point, art for art, servet-i funfun, but then learns to use it only in the service of nationalist ideology
-Yakup Kadri’s Ankara is a paradise with geometric streets, surrounded by peacable country, no class struggle to be seen.
Servet-i Fünun'la - Dekadansın, marazi yönleri öne çıkan bir tür romantizm
- Metamorphosis is the literary textual strategy for dealing with modernization.
-The sense of eksiklik is the hegemonic feeling in Tanpinar.
-Tanpinar’s poetry has the surrealist and the romantic poet in it.
-Huzur is filled with ruins and ghosts, the title is ironic. It’s theme is art.A dark foreboding atmosphere filled with sickness.
-Mumtaz wants to become a rock, want to flee to the siyah like Ahmet Cemil
-in Time Regulation, clocks are anthropomorphized.
-Novel asks two questions: 1) change - life conditions and people change so fast, a flurry of characters without stability or grounding 2) the consequences of this change on art. Clocks are modified, like mongrels.
-Hayri Irdal goes from the hard work of working for a clockrepairmand to follow the charlatain Halit Ayarci.
-Combinations (of the clocks) shows two things - metamorphosis and mongrelness.
-
“İnsanın eşyaya, mankene, 'disconnectus erektus'a dönüştüğü çok tehditkâr bir dünyayla alay etmek üzere Atay dili de başkalaştırır; sözcükleri birleştirir, anlamsız ritmler yaratır, mektup ve dilekçe karışımı bir üslûptan çıkacak ironik bir dil arayışına girer.”
“Tanpınar'ın başkalaşım imgelerini kullanması ise farklıdır. Tanpınar'ın romantik arayışında başkalaşımın rolü kimi zaman sonsuza dek değişmeyecek, hep aynı kalacak bir biçime kavuşma arzusuyla, kimi zaman da eşiklerdeki müteredditlik, farklı varoluş biçimlerinin sınırlarını zorlama, insanla eşya, insanla hayvan arasındaki sınırları silme hayalleriyle ortaya çıkar. Tanpınar sanatta başkalaşım deneyiminin önemli bir yer tuttuğunu vurgulayan sürrealist akıma da yakındır.”